Sıhhatsiz beslenme, hareketsizlik, şekerli içecek ve tatlı tüketimi, fazla kilo, endokrin bozucu ve kimyasallara maruziyet üzere etkenlerle ülkemizde son 20 yılda diyabetli hasta sayısının yüzde 100 arttığını belirten Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Savaş Karataş “Türkiye, Avrupa ülkeleri ortasında diyabetli hasta sayısındaki artışta başı çekiyor. Üstelik her 2 şahıstan birinin diyabet sorunu olduğundan haberi bile yok. Teşhis almadıklarından ve hasebiyle tedaviye yönelik bir ilaç kullanmayıp, sıhhatsiz ömür alışkanlıklarına devam ettiklerinden hayati risklerinin çok büyük olduklarını da bilmiyorlar” diyor. Bilhassa yazın çok sıcaklarında serinlemek maksadıyla arka arda içilen şekerli içeceklerin, ‘her şey dahil’ konseptindeki tatil köylerinde cezbeci binbir çeşit tatlıların ve karbonhidratlı yiyeceklerin diyabet hastalarının sıhhatini çok önemli tehlikeye attığını belirten Doç. Dr. Savaş Karataş, diyabette en sık yapılan ve tehlikeyi artıran 9 yaz yanılgısını anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Sıcak hava terlemeyi artırdığından beden sıvılarının ve minerallerinin değerli ölçüde kaybına yol açabilir. Diyabetli şahıslar için tabipleri tarafından aksi önerilmediği sürece kan şekerindeki tehlikeli dalgalanmaları önlemek için kâfi seviyede sıvı almak, bu sıvı gereksinimini da çoğunlukla su içerek karşılamak çok değerlidir. Bol su içilmeli ve kan şekeri düzeyi sistemli olarak izlenmelidir. Yaşlı şahıslarda susama hissi baskılanmış olabilir. Bilhassa sıvı kaybettirici tesiri olan ilaçları kullananlar çok daha dikkatli olmalıdır.
- İlaç, aygıt ve insülinleri uygun şartlarda saklayamamak
İnsülin ve öbür diyabet ilaçları kurallara uygun saklanmalı, kan şekeri ölçüm aygıt ve çubuğunun da sıcaktan etkilenebileceği, yanlış sonuç göstereceği unutulmamalıdır. Örneğin; birtakım şeker ölçüm aygıtları 40 derece üzerinde yanlış sonuç vermektedir.
- Kan şekeri ölçümünü hakikat yapmamak
Kan şekeri gölgeli ve serin bir yerde ölçülmeli, kan şekeri ölçüm çubukları güneş ışığına maruz kalmamalıdır. Bedeninizin ıslak olması sonucu etkilediğinden denizden ya da havuzdan çıktıktan sonra parmaklar kesinlikle düzgünce kurutularak kan şekeri ölçülmelidir.
- Çıplak ayakla yürümek, sıcak tabana basmak
Diyabetli hastalar için hudut tutulumu varsa yürürken travmayı farketmemek epeyce sakıncalıdır. Gerekirse yumuşak terlik kullanılmalıdır. Görülen en ufak zedelenme ya da kızarıklığın büyük travmatik sonuçlara ilerleyebileceği bilinmeli bu nedenle çıplak ayakla yürümekten kaçınılmalıdır. Sıcak tabana de yalın ayak katiyetle basılmamalıdır.
- Aşırı sıcaklarda ‘serinleten’ şekerli içeceklere sarılmak
Doç. Dr. Savaş Karataş “Aşırı sıcaklarda kurtarıcı üzere gözüken soğuk meşrubat, meyve suyu ya da başka içecekler içerdikleri şeker yükü açısından, ‘diyet’ ismi altında bile olsa gözden geçirilmelidir. Günlük içilecek suyun sağlıklı yeşilliklerle sabah 2-3 litre hazırlanması ve gün içesinde tüketilmesi yeterli olur. Evvelce hazırlanmış meyve suyu ve limonata, karbonhidrat açısından yüksek içerikli olabilir ve sakıncalıdır. Ayranın ise yağsız yoğurttan yapılmış olması gerekir ve bir kutusunun yaklaşık 80 kcal içerdiği unutulmamalıdır” diyor.
- Hipoglisemi terlemesini yaz terlemesi ile karıştırmak
Hipogliseminin (kan şekerinin düşmesi) klasik semptomlarından biri olan terleme, yaz sıcaklarında ısıya bağlı terleme ile karıştırılabilir ve hipoglisemi daha güç ya da geç fark edilir. Bu nedenle kan şekerinin düşüp düşmediğinden emin olunmalıdır. Tatilde olsanız bile her vakit elinizin altında süratle emilen karbonhidrat içeren besin bulunmalıdır.
Yaz aylarında çok hareket edebiliriz ve glikoz kaslarda tüketildiği için kan şekeri düşebilir. Yeniden yazın bir öğün ile oburu ortasında daha uzun aralıklar ve bir evvelki öğünden çok daha fazla düşen kan şekeri ile farklı bir hayat ritmi olabilir. Konuttan uzakta geçirilen bir tatil sırasında, yiyeceklerin kalitesi yahut ölçüsü değişebilir ve kan şekeri yemek sırasında daha az yükselebilir ve/veya bir öğün ile başkası ortasında çok fazla düşebilir.
- Güneş ışığına maruz kalmak
Yazın yürüyüş yaparken yahut havuz/deniz kenarında güneşlenirken güneş yanığına maruz kalabilirsiniz. Bilhassa diyabetli şahıslarda güneş yanığı bedeni daha fazla gerilime sokar ve kan şekeri seviyelerini yükseltebilir. Bedeninizi kâfi ölçüde süreceğiniz güneş kremi ile koruduğunuzdan emin olun ve kollayıcı gözlük takmaya itina gösterin.
- Tatlılara ve hamur işi besinlere ‘hayır’ diyememek
‘Her şey dahil’ konseptiyle gidilen tatil köylerinde sınırsız ve birbirinden cezbedici görünen, iştah açan hamur işleri, tatlılar vb besinler ya da yeni bir yer keşfettiğimizde oranın mutfağını kaçırmak istemediğimizde; ağır kalorili yiyecekleri tüketirken bir sefer daha düşünelim ve çok sevdiğimiz tatil yerinin hastanesi ile berbat formda tanışmayalım! Doç. Dr. Savaş Karataş “Fazla yemek yiyip şeker düşürücü ilaç ya da insülin dozunu fazla almak bir tahlil olmayabilir, zira bu yemeklerde yalnızca şekere dönüşen karbonhidrat değil yağ ve başka ziyanlı hususlar de bulunuyor. Üstüne üstlük diyabeti olduğunu bilmeyen ya da prediyabeti olan bir kişi için de bu çeşit besinler tehlike arz edebilir. Hasebiyle tatili sağlıklı tamamlamak için ölçülü ve beslenme tertibine nazaran yemek yenilmelidir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
